Krytyczna analiza spec-ustawy w sprawie opcji walutowych

19 lutego 2009 r.

W jaki sposób można zmodyfikować projekt spec-ustawy?

Po pierwsze, warto rozważyć możliwość, aby za pomocą spec-ustawy ustanowić wzruszalne domniemanie, że przedsiębiorcy zawierający umowy odnoszące się do instrumentów pochodnych działali pod wpływem błędu. Zgodnie z ogólną regułą art. 84 § 1 kodeksu cywilnego, w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie (art. 88. § 1 k.c.).

Plusem tego rozwiązania jest to, że - w przeciwieństwie do rozwiązania zgodnie z którym umowy były nieważne - nie tworzy ono fikcji prawnej, ale precyzyjnie opisuje rzeczywistość. W ogromnej większości znanych nam wypadków przedsiębiorcy działali bowiem pod wpływem błędu, ale mają trudność z dowiedzeniem tej okoliczności. Rozwiązanie takie byłoby zarazem zgodne z poczuciem sprawiedliwości i ochroną słusznych interesów banków, albowiem banki mogłyby skutecznie bronić się przeprowadzając dowód na okoliczność, że konkretny przedsiębiorca był należycie poinformowany o ryzyku związanym z danym instrumentem pochodnym. Jeśli bowiem ryzyko takie zostało przyjęte w świadomy sposób, to wydaje się także naturalne, że przedsiębiorcę będą obciążać konsekwencje tego stanu rzeczy.

Rozwiązanie takie, jako mniej "inwazyjne", ma też większe szanse uzyskać akceptację Trybunału Konstytucyjnego niż aktualne propozycje legislacyjne.

Po drugie, możliwa jest rozszerzająca modyfikacja art. 357[1] k.c. (tzw. klauzula rebus sic stantibus). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.

  Powrót  

    Drukuj  

  Wstecz | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | Dalej