Aluminium

Aluminium jest trzecim co do ilości występowania pierwiastkiem na kuli ziemskiej zaraz za tlenem i krzemem. Jednak rola tego najszerzej rozpowszechnionego metalu stosunkowo niedawno, bo dopiero około 200 lat temu, nabrała większego znaczenia.
Na pewnym etapie historii aluminium było bardziej cenione niż złoto.
Podczas jednego z bankietów zorganizowanych przez Karola Ludwika Napoleona Bonapartego znanego jako Napoleon III (prezydent Francji w latach 1848-1852), honorowi goście otrzymali swoje posiłki na zdobionych aluminiowych zastawach, podczas gdy reszcie biesiadników wystarczyć musiały jedynie złote.

W dzisiejszych czasach surowiec pod względem wykorzystania znajduje się na drugim miejscu wśród metali i ustępuje miejsca jedynie stali. Odznacza się małą gęstością, dobrymi własnościami mechanicznymi, odpornością na korozję, dobrym przewodnictwem cieplnym. W czystej formie jest krucha i łamliwa, jednak jej wszechstronność wynika z wyjątkowej właściwości, jaką jest stosunkowa łatwość tworzenia różnego rodzaju stopów powszechnie używanych we wszystkich gałęziach gospodarki. Nie będzie przesady w stwierdzeniu, iż aluminium znajdziemy zaczynając od puszek do napojów a kończąc na częściach statków kosmicznych.

Głównymi ośrodkami handlu tym surowcem są London Metal Exchange (LME), Tokyo Commodity Exchange (TOCOM), Shanghai Futures Exchange (SHFE) oraz New York Mercantile Exchange (NYMEX).

Produkcja aluminium odbywa się w procesie obróbki boksytu - ilastej skały osadowej składającej się głównie z wodorotlenków glinu, występującej przeważnie na obszarach leżących w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Na świecie dominują trzy wielkie koncerny wytwarzające ten surowiec, są to Alcoa (Stany Zjednoczone), Alcan (Kanada) i norweskie Hydro. W podziale na kraje, produkcja aluminium kształtuje się następująco:

Światowa produkcja aluminium w 2006 r. (w tys. ton)

Chiny	8700
Rosja	3720
Kanada	3000
USA	2300
Australia	1900
Brazylia	1600
Norwegia	1360
Indie	1000
RPA	980
Bahrajn	830
ZEA	770
Wenezuela	615
Mozambik	560
Niemcy	530
Pozostałe kraje	5340
RAZEM	33100

Innym niezwykle rozpowszechnionym sposobem pozyskiwania aluminium jest recycling złomu. Metoda ta nabiera większego znaczenia, gdy zdamy sobie sprawę, że pozwala ona na oszczędność rzędu 95% energii, jaka musiałaby być użyta do pozyskania takiej samej ilości metalu w tradycyjny sposób, bez straty na jego jakości. Szacuje się, że przetworzony ze złomu surowiec stanowi ponad 30% znajdującego się obrocie aluminium. Najpopularniejszymi produktami z jakich odzyskuje się metal są bez wątpienia puszki.

Dzięki swoim właściwościom, aluminium znalazło zastosowanie nie tylko w produkcji prostych domowych urządzeń (otwieraczy, garnków) czy opakowań (folii, puszek, itp.), ale również w dziedzinach wymagających większego zaangażowania technicznego.
Jedną z najpopularniejszych gałęzi gospodarki gdzie szeroko wykorzystuje się ten metal jest przemysł transportowy. W procesie tłoczenia powstają profile charakteryzujące się o 50% mniejszym ciężarem niż elementy stalowe, większą wytrzymałością i odpornością na odkształcenia. Przeciętny samochód osobowy w swej konstrukcji zawiera około 150 kg aluminium a obecnie wytwarzane jednostki napędowe składają się n niego w około 50%.
Surowiec ten jest również szeroko stosowany przy produkcji zarówno samolotów, statków jak i pojazdów kosmicznych ze względu na swoją wytrzymałość i niewielką wagę. Wiedzieli już o tym bracia Wright, umieszczając w swoim samolocie silnik zawierający aluminiowe elementy.
#=#
Obecnie ponad 25% produkcji metalu wykorzystywana jest w budownictwie. W procesie tłoczenia powstają ramy okien, drzwi, prefabrykowane elementy konstrukcyjne, elementy fasad, pręty, rury, druty.

Innymi produktami zawierającymi omawiany metal są przewody elektryczne, elektronika (układy chłodzenia tranzystorów i procesorów, płyty CD, DVD), zegarki, farby antykorozyjne, materiały wybuchowe, a także paliwo rakietowe stosowane do napędzania rakiet i statków kosmicznych. Nawet przemysł spożywczy znalazł zastosowanie dla tego niezwykłego surowca, jest on bowiem stosowany jako srebrny barwnik przy dekoracji ciast i tortów.

Zakładając kontynuację wzrostu popytu jaka miała miejsce do tej pory, należy oczekiwać dalszych wzrostów cen aluminium. Zwyżka cen trwająca od pierwszego kwartału 2003 roku, kiedy to za tonę surowca kształtował się na poziomie 1370 dolarów za tonę, zakończyła się gwałtownym wzrostem w drugim kwartale 2006 roku, by w szczytowym punkcie osiągnąć wartość 3270 dolarów. Po okresie spadków i konsolidacji trwającej niemal rok, kurs powrócił do dolnej linii trendu wzrostowego wyznaczonego kwotą 2400 dolarów za tonę.

Konsumpcja aluminium w kolejnych latach (tys. ton)

	2005	2006	2007	2008 (P)	2009(P)
Chiny	7119	8648	10617	11802	12859
UE	6826	7150	7481	7626	7735
USA	6142	6143	6195	6279	6485
Japonia	2239	2252	2365	2413	2453
Rosja	1113	1150	1251	1356	1399
Korea Południowa	1182	1214	1323	1369	1412
Indie	958	1090	1246	1355	1455
Kanada	218	847	889	908	921
Brazylia	763	773	851	893	932
Pozostałe kraje	4454	4790	5103	5329	5575
RAZEM	31614	34057	37322	39299	41225
procentowa zmiana	-	7,7	9,6	5,3	4,9

Największego wzrostu spodziewać się można w przemyśle transportowym, który ma się rozwijać w tempie 5,2% rocznie. W najbliższych dziesięciu latach szacuje się dwukrotny wzrost udziału tego metalu w produkcji samochodów osobowych. Duża rolę w zwiększeniu popytu na aluminium bez wątpienia będzie miał również wzrost wydatków na dobra konsumpcyjne w gęsto zaludnionych krajach azjatyckich (szacunkowo 3,5% rocznie).

Zdaniem Pierra Arsenaulta vice dyrektora Alcan za dziesięć lat aluminium pochodzące z Chin stanowić będzie 50% światowej produkcji tego metalu.

Zobacz również:

miedź

ołów

nikiel

kobalt

cynk

cyna

pallad

metale szlachetne

surowce energetyczne

surowce rolne