Obligacja
Obligacja to papier wartościowy najczęściej na okaziciela, będący dowodem udzielenia pożyczki przez nabywcę obligacji jej emitentowi. Emitentami obligacji mogą być: skarb państwa (obligacje skarbowe), związki samorządowe (obligacje gminne, municypalne, komunalne) lub duże przedsiębiorstwa (obligacje przedsiębiorstw). Obligacja ma wartość nominalną, równą zazwyczaj kwocie pożyczki, oraz realną (kurs), jeśli jest przedmiotem obrotu giełdowego lub pozagiełdowego w okresie pomiędzy datą emisji a datą wykupu. Ta druga uzależniona jest od stopy oprocentowania oraz aktualnego popytu i podaży na daną obligację. Posiadaczowi obligacji przysługuje z tytułu udzielonej pożyczki wynagrodzenie w postaci oprocentowania. W zależności od sposobu jego ustalania wyróżnia się:
- obligacje o stałej stopie oprocentowania, emitowane najczęściej w warunkach braku inflacji, przy niskim i ustabilizowanym jej poziomie lub spadkowej tendencji, gdzie wysokość kuponów jest oparta o stawkę stałą (np. 5,00% p.a.);
- obligacje o zmiennej stopie oprocentowania, emitowane w warunkach wzrostu stopy inflacji lub nieregularnych jej wahań, gdzie wysokość kuponów jest oparta o pewien indeks (np. WIBOR 1M);
- obligacje o kuponie zerowym (odmiana obligacji o stałej stopie oprocentowania), emitowane po cenie niższej niż nominalna, a wykupywane po cenie nominalnej;
- obligacje zamienne, emitowane przez spółki akcyjne, które zamiast lub równolegle z oprocentowaniem dają posiadaczowi prawo do zamiany ich na akcje tej spółki wraz z upływem terminu wykupu (w Polsce obligacje tego typu emitowane były przez państwo z prawem zamiany na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych).
Oprocentowanie może być wypłacane posiadaczowi obligacji jednorazowo w momencie ich wykupu lub sukcesywnie, np. co kwartał lub co pół roku (w przypadku obligacji wieloletnich lub bezterminowych).
Przykład
Inwestor kupuje 100 zerokuponowych obligacji rocznych po cenie 95 zł za 100 zł nominału. W dacie zapadalności obligacji inwestor otrzymuje kwotę 100 zł za każde 100 zł nominału. Zysk inwestora więc to 5 zł za każde zainwestowane 95 zł na przestrzeni roku co daje rentowność inwestycji w wysokości 5,26% p.a.
Wycena
Obligacje oferowane są na rynku pierwotnym i wtórnym, o ich cenie decydują siły popytu i podaży.
Zalety
- Powszechność instrumentu
- Płynność (możliwość sprzedania obligacji w każdej chwili, zarówno na rynku giełdowym jak i pozagiełdowym)
- Możliwość wyboru typu obligacji (stałokuponowa, zmiennokuponowa)
Wady
- Koszty zerwania lokaty przed terminem jej zapadalności
- Negocjacje w zakresie warunków indywidualnych dostępne dla lokat o większych nominałach
